کتاب «تسمیة من قتل مع الحسین علیه السلام» اثر فضیل بن زبیر اسدی کوفی
17 بازدید
موضوع: تاریخ و سیره

کتاب «تسمیة من قتل مع الحسین علیه السلام» اثر فضیل بن زبیر اسدی کوفی (از اصحاب امام باقر و امام صادق علیهماالسلام) است که به معرفی شهدای واقعه کربلا می پردازد.

 این کتاب یکی از قدیمیترین منابع در ثبت اسامی و جزئیات شهدای همراه امام حسین(ع) است و به دلیل قدمت و اعتبار مؤلف، از منابع معتبر در مطالعات عاشوراپژوهی محسوب می شود.

مشخصات کلیدی کتاب:

  1. مؤلف:

    • فضیل بن زبیر اسدی (متوفی قرن دوم هجری).

    • وی از راویان مورد اعتماد و از اصحاب نزدیک امام باقر(ع) و امام صادق(ع) بود.

    • به گفته محققان، او گرایش زیدی داشت و در قیام زید بن علی(ع) مشارکت فعال داشت.

  2. موضوع:

    • فهرست جامع شهدای کربلا شامل:

      • فرزندان و برادران امام حسین(ع).

      • اصحاب ویژه امام (مانند حبیب بن مظاهر، مسلم بن عوسجه و...).

      • یاران از قبایل مختلف (بنی هاشم، انصار، بنیاسد و...).

    • ذکر جزئیات شهادت هر یک و قاتلان آنها.

  3. ساختار کتاب:

    • شهدای بنی هاشم: ۲۰ شهید (از جمله عباس، علی اکبر، قاسم و...).

    • شهدای اصحاب: ۸۷ شهید (با ذکر نسب و قبایلشان).

    • پیوستها: روایاتی از بازماندگان واقعه و وقایع پس از شهادت امام حسین(ع).

  4. ویژگیهای ممتاز:

    • قدمت تاریخی: یکی از اولین منابع مستقل در ثبت اسامی شهدای کربلا.

    • اعتبار سندی: روایات با اسناد متصل به مؤلف نقل شدهاند.

    • جامعیت: شامل اسامی شهدایی است که در منابع دیگر نیامده است.

    • تحقیق محققان: نسخه حاضر ت سید محمدرضا حسینی جلالی تصحیح و تحقیق کرده است (قم، ۱۴۰۵ق).

بخشی از محتوای کتاب:

  • شهدای بنی هاشم:

    • حسین بن علی(ع)، عباس بن علی(ع)، علیاکبر، قاسم بن حسن، عبدالله بن حسن(شیرخوار) و...

    • برای مثال:

      «عبدالله بن الحسین(ع) طفلاً رضیعاً، رماه حرملة بن کاهل بسهم فذبحه...»

  • شهدای اصحاب:

    • حبیب بن مظاهر، مسلم بن عوسجه، جون مولای ابوذر، نافع بن هلال و...

    • ذکر قبایل: بنی اسد، همدان، انصار، خزاعه و...

  • روایت پایانی:
    توصیف ورود اسرا به کوفه و شام، خطبه حضرت زینب(س) و مواجهه امام سجاد(ع) با یزید.

اهمیت کتاب:

  • منبع دست اول: فضیل بن زبیر از راویان هم عصر ائمه(ع) است و روایاتش مستقیماً از شاهدان عینی نقل شده است.

  • پاسخ به شبهات: جزئیات ارائهشده، شبهات تاریخی درباره تعداد شهدا را رد میکند.

  • پایه منابع بعدی: کتابهای بعدی مانند لهوف سید بن طاووس و نفس المهموم شیخ عباس قمی از این اثر استفاده کرده اند.

این کتاب توسط انتشارات کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی در قم منتشر شده و برای پژوهشگران تاریخ عاشورا و حدیث، منبعی ضروری است.